درک انواع مختلف آکنه
آکنه یا جوش میتواند به اشکال گوناگونی ظاهر شود و هر کدام از این انواع، علت و درمان متفاوتی دارند. از محصولات بدون نسخه گرفته تا داروهای تجویزی، روشهای درمان بسیاری وجود دارد که بسته به نوع آکنه باید انتخاب شوند.
پیش از آغاز هر برنامه مراقبتی، ضروری است نوع آکنه خود را شناسایی کنید. در ادامه، نظر دو متخصص پوست درباره مؤثرترین درمانها برای هر نوع آکنه را مرور میکنیم.
آکنه التهابی یا غیرالتهابی؟
آکنه غیرالتهابی زمانی رخ میدهد که منافذ پوست بسته میشوند و معمولاً شامل جوشهای سرسفید و سرسیاه است. در مقابل، آکنه التهابی سبب بروز جوشهای قرمز، دردناک و همراه با تورم میشود که در آنها چرک، سلولهای مرده، باکتری و سبوم تجمع پیدا میکند.
- پاپولها و پوستولها
- آکنه ندولار
- آکنه کیستی
به گفته ناتالیا اسپیرینگز، متخصص پوست، دانستن تفاوت این دو نوع آکنه اهمیت بسیاری دارد، زیرا درمان آکنههای التهابی و غیرالتهابی کاملاً متفاوت است.
آکنههای سرسفید
آکنههای سرسفید برجستگیهای کوچکی روی پوست هستند که رنگ سفید مایل به زرد دارند؛ گاهی هم همرنگ پوست دیده میشوند. این نوع از جوشها یکی از رایجترین اشکال آکنه محسوب میشوند.
دکتر حسن الحسینی، متخصص پوست، توضیح میدهد: «جوشهای سرسفید زمانی ایجاد میشوند که منافذ پوست با ترکیبی از سلولهای مرده و چربی بسته میشوند.»
روش درمان آکنههای سرسفید
در برابر وسوسه فشار دادن جوشها مقاومت کنید، زیرا این کار فقط باعث پخش باکتریها میشود. میتوانید از داروهای بدون نسخه مانند بنزوئیل پروکساید و رتینوئیدها استفاده کنید. افزون بر این، استفاده از هاماملیس (نوکچوب) در روتین مراقبتی نیز مؤثر است. این ماده قابض طبیعی به خشک شدن جوشها و بهبود التهاب کمک میکند و در بسیاری از شویندهها و تونرهای صورت یافت میشود.
پیش از استفاده، بهتر است با یک متخصص پوست مشورت کنید، زیرا ممکن است برای پوستهای حساس بیش از حد قابض باشد.
آکنههای سرسیاه
مانند سرسفیدها، آکنههای سرسیاه نیز به دلیل انسداد منافذ ایجاد میشوند، اما تفاوت اصلی در این است که منافذ باز هستند و چربی در تماس با هوا تیره میشود.
روش درمان آکنههای سرسیاه
بهترین گام نخست، مراجعه به متخصص پوست جهت طراحی برنامه درمانی مناسب است. استفاده از محصولات حاوی اسید سالیسیلیک و رتینوئیدهای موضعی میتواند به پیشگیری از انسداد منافذ کمک کند. اسپیرینگز اشاره میکند که مشکل اصلی در این نوع آکنه چسبندگی زیاد سلولهای پوستی در فولیکول مو است و تنها رتینوئیدها قادر به اصلاح این ویژگی هستند.
در برخی موارد، متخصصان ممکن است تخلیه حرفهای منافذ را توصیه کنند که در آن، با استفاده از ابزارهای مخصوص، چربی و سلولهای مرده از پوست خارج میشود. با این حال، این روش موقتی است و باید با مراقبت روزانه همراه باشد. قبل از مراجعه برای تخلیه حرفهای، از مهارت فرد انجامدهنده اطمینان حاصل کنید، زیرا انجام نادرست آن میتواند منجر به جای زخم شود.
پاپولها و پوستولها
پاپولها همان جوشهای قرمز و برجستهای هستند که اغلب بهعنوان آکنه کلاسیک شناخته میشوند. زمانی ایجاد میشوند که چربی و سلولهای مرده، منافذ را مسدود میکنند. پس از چند روز، این جوشها ممکن است به پوستول تبدیل شوند که حاوی چرک هستند.
روش درمان پاپولها و پوستولها
بهداشت پوست در این مرحله اهمیت زیادی دارد. شستوشوی صورت دو بار در روز با شویندههای حاوی بنزوئیل پروکساید یا اسید سالیسیلیک میتواند مفید باشد. در صورت نیاز، پزشک ممکن است درمانهای سیستمیک مانند ایزوترتینوئین، مینوسیکلین، دوکسیسیکلین، قرصهای ضدبارداری با دوز کم استروژن یا اسپیرونولاکتون را تجویز کند.
الحسینی توصیه میکند: «برای حفظ سلامت پوست، تعادل میان پاکسازی و لایهبرداری را رعایت کنید. کاهش التهاب کلید جلوگیری از تبدیل پاپولها به پوستولهاست.»
برای درمان خانگی، استفاده از مواد گیاهی ضدالتهاب مانند خیار، گلاب و عصاره کاملیا توصیه میشود.
اسپیرینگز میافزاید: «آنتیبیوتیکهای خوراکی نیز گزینه کوتاهمدت مؤثری هستند اما معمولاً نباید بیش از شش ماه مصرف شوند.»
آکنههای ندولار (عمقی)
ندولها نوع شدیدتری از آکنه هستند که در لایههای عمیقتر پوست شکل میگیرند. این برجستگیها بدون سر سفید بوده و معمولاً سفت و دردناکاند. گاهی همراه با کیستهای دردناک نیز بروز میکنند و مجموعهای به نام آکنه ندولوکیستیک را تشکیل میدهند.
روش درمان آکنههای ندولار
از آنجا که ندولها در عمق پوست قرار دارند، درمان آنها دشوارتر است. اغلب بیماران به داروهای خوراکی تجویزی مانند ایزوترتینوئین نیاز دارند. پزشک ممکن است درمانهای موضعی قویتر مانند بنزوئیل پروکساید یا رتینوئیدها را نیز برای کمک به بهبود تجویز کند.
با وجود شدت این نوع آکنه، رعایت روتین منظم مراقبت از پوست بسیار حیاتی است و هرگز نباید ندولها را فشار داد، زیرا این کار التهاب را افزایش داده و خطر ایجاد اسکار را بیشتر میکند.
آکنههای کیستی
این نوع آکنه در زیر سطح پوست شکل میگیرد و برآمدگیهای عمیق و دردناک دارد که بسته به رنگ پوست، ممکن است قرمز یا قهوهای باشند. برخلاف ندولها، کیستها پر از چرک هستند و معمولاً مدت زیادی روی پوست باقی میمانند.
روش درمان آکنههای کیستی
آکنه کیستی معمولاً با محصولات بدون نسخه از بین نمیرود و نیاز به درمان دارویی دارد. درمانهای مرسوم شامل آنتیبیوتیکهای خوراکی، قرصهای ضدبارداری، ایزوترتینوئین و اسپیرونولاکتون است.
توجه داشته باشید که این نوع آکنه بر اثر رعایت نکردن بهداشت ایجاد نمیشود؛ با این حال، رعایت یک روتین مغذی مناسب برای پوست مستعد آکنه میتواند آن را کنترل و از بروز مجدد جلوگیری کند.
ایمنی درمانها
صرفنظر از روشی که انتخاب میکنید، مهم است درمانهای خود را به شکل ایمن انجام دهید. اسپیرینگز یادآوری میکند: «تحریک پوست به معنای اثربخشی بیشتر نیست.»
در صورت مشاهده نشانههای زیر، لازم است رژیم مراقبتی خود را تغییر دهید:
- قرمزی
- سوزش
- پوستهریزی
- گزگز یا تحریک شدید
در دوران بارداری یا شیردهی، پیش از مصرف هر درمانی حتماً با پزشک مشورت کنید؛ بسیاری از داروهای آکنه از جمله رتینوئیدهای خوراکی و موضعی برای این دوران ایمن نیستند.
جمعبندی
آکنه میتواند به شکلهای مختلفی ظاهر شود، اما برای هر نوع، درمان مؤثری وجود دارد. آکنههای خفیف معمولاً با روتین مستمر مراقبت از پوست و محصولات موضعی قابل کنترل هستند، اما آکنههای شدیدتر نیاز به درمان پزشکی دارند. با شناسایی نوع آکنه و پیروی از توصیههای علمی، میتوانید به پوستی سالمتر و شفافتر دست یابید.
