چگونه نشانههای گرسنگی نوزاد را تشخیص دهیم
لحظهای پاهایتان را دراز کردهاید تا اندکی استراحت کنید که ناگهان با صدای بلند گریهی نوزاد مواجه میشوید. درست مانند جوجهای تازه از تخم درآمده با دهان باز در آشیانه، کودکتان انگار همیشه گرسنه به نظر میرسد! اما واقعاً چه زمانی گریهی نوزاد به معنای گرسنگی است و چه زمانی دلیل دیگری دارد؟
گذشته از گریه، نوزاد شما علائم و نشانههای دیگری نیز دارد که با آنها تلاش میکند بگوید وقت تغذیه رسیده است. همچنین ممکن است برایتان سؤال باشد که آیا او به اندازهی کافی شیر یا تغذیه دریافت میکند یا نه؟ نگران نباشید؛ بدن کوچولویتان از همان ابتدا میداند چطور به شما بگوید چه میخواهد. با گذشت زمان شما نیز یاد میگیرید معنای این رفتارها را درست درک کنید. در ادامه میآموزید چگونه بفهمید نوزادتان واقعاً گرسنه است و چه زمانی باید به او شیر دهید.
نشانههای رایج گرسنگی در نوزادان
تا زمانی که نوزاد گریه کند، معمولاً به مرحلهای رسیده است که خیلی گرسنه و حتی ناراحت شده است. در واقع گریه نشانهای دیرهنگام از گرسنگی به شمار میرود. پیش از گریه، نوزاد معمولاً با حرکات و علائم متفاوتی به شما پیام میدهد که زمان تغذیه رسیده است.
به عنوان والدین، لازم است یاد بگیرید این نشانههای متداول را شناسایی کنید. در اینجا تعدادی از علائم اولیهی گرسنگی که ممکن است در نوزاد خود مشاهده کنید آورده شده است:
- بیدار و فعالتر شدن (فکر غذا باعث هیجان نوزاد میشود)
- چرخاندن سر به سمت اطراف، گویی به دنبال غذا میگردد
- باز و بسته کردن دهان، شبیه جوجههایی که منتظر غذا از والدشان هستند
- چرخاندن سر به سمت سینه یا شیشه شیر
- انجام حرکات مکیدن با دهان، حتی بدون پستانک
- بیرون آوردن زبان، لب زدن یا ریزش بیشتر آب دهان
- مکیدن انگشتان، دستها یا لباس
- گره کردن دستها در مشتهای کوچک، که به معنی بیقراری است
- نگاه کردن ثابت به شما و دنبال کردن حرکاتتان با چشمها، بهویژه اگر اصلیترین فرد تغذیهکنندهی او هستید
- اخم یا ظاهر نگران و چهرهای که میگوید «کی غذا میخوریم؟»
- ادای صدای «نه!» یا «نهه!» پیش از گریه، که طبق زبان نوزادی دانستن، میتواند نشانهی گرسنگی باشد
درد ناشی از گرسنگی در معدهی کوچک آنها معمولاً باعث بیدار شدن حتی از خواب عمیق میشود. اگر نوزاد شما بیشتر از زمان معمول خوابیده است، با استفاده از نمودار یا دستورالعمل تغذیه نوزاد بررسی کنید که آیا دفعات تغذیهاش متناسب با سنش هست یا خیر.
قاعدهی کلی برای نوزادان تازهمتولدشده این است که نباید به طور منظم بیش از ۴ ساعت خواب بدون تغذیه داشته باشند. خوابیدن بیشتر گاهی مشکلی ندارد، بهویژه اگر به شما فرصت استراحت میدهد! اما اگر نوزاد شما مدام ترجیح میدهد بیشتر بخوابد تا غذا بخورد، با پزشک متخصص اطفال دربارهی بیدار کردن ملایم او برای تغذیه مشورت کنید.
چگونه بفهمیم نوزاد به اندازه کافی تغذیه میشود
برای بسیاری از والدین، بهویژه کسانی که فقط از شیر مادر استفاده میکنند، تشخیص کافی بودن میزان شیر دشوار است. نگران نباشید؛ نوزاد خیلی زود یاد میگیرد چطور نیاز خود به شیر بیشتر را نشان دهد. تنها کاری که باید انجام دهید این است که او را در وضعیت مناسب قرار دهید و در زمانی که علائم گرسنگی دارد، آمادهی تغذیه شوید.
یک نوزاد معمولاً هر دو تا سه ساعت یکبار شیر میخورد و گاه بیشتر. در طول ۲۴ ساعت ممکن است تا ۱۲ نوبت شیر بخورد. این مکیدنهای مکرر بدن شما را برای تولید بیشتر شیر تحریک میکند تا نیازهای نوزاد گرسنه برآورده شود.
در روزهای اولیه، با رشد کودک، معدهی او نیز بزرگتر میشود. اندازهی معدهی نوزاد از حدود اندازهی گیلاس در زمان تولد، به اندازهی گردو در روز سوم، آلو در هفتهی اول و تخممرغ بزرگ در پایان ماه اول میرسد. این رشد به این معناست که اگرچه نوزاد هنوز به دفعات زیاد شیر میخواهد، ولی هر بار میتواند مقدار بیشتری شیر بنوشد و احتمالاً بین نوبتهای تغذیه، فاصلهی بیشتری ایجاد میشود.
در هنگام شیر خوردن به حرکات نوزاد دقت کنید؛ بلعیدن و قورت دادن را خواهید دید. معمولاً صدای بلع نوزاد قابل شنیدن است، اما نباید صداهای دیگری جز آن بشنوید. صدای مکیدن یا لب زدن ممکن است نشانهی چسبیدن نادرست پستان به دهان باشد. همچنین نوزاد خودش نشان میدهد که سیر شده است.
نوزادان نشانههای مشخصی دارند که بیانگر سیری موقت و بینیازی از شیر بیشتر است. اگر میخواهید بدانید او پس از تغذیه راضی است یا نه، به این موارد توجه کنید:
- رها کردن یا دور کردن پستان یا شیشه شیر
- بستن دهان و بیتفاوتی نسبت به تلاش برای دوباره مکیدن
- باز و آرام بودن دستها به جای مشت کردن
- ریلکس شدن بدن و حتی اندکی شل شدن
- توجه و علاقه به اطراف یا بازی کردن
- ظاهر آرام، راضی و حتی لبخند زدن
- احساس خوابآلودگی خوشایند و آمادگی برای چرت زدن
در ویزیتهای منظم نزد متخصص اطفال، وزن نوزاد اندازهگیری و با نمودار رشد مقایسه میشود. افزایش وزنی در حدود ۱۵۵ تا ۲۴۰ گرم در هفته برای چهار ماه اول زندگی طبیعی است. گاهی ممکن است این افزایش در یک هفته کمتر یا بیشتر باشد، که جای نگرانی ندارد، به شرطی که وزن کلی نوزاد به صورت پیوسته روند افزایشی داشته باشد.
اگر نوزاد بهخوبی تغذیه نمیکند، احتمالاً نشانههایی مانند موارد زیر بروز میدهد:
- بیحالی یا خوابآلودگی غیرمعمول
- مدت مکیدن بسیار کوتاه از پستان یا بطری
- زمان تغذیه بسیار طولانیتر از حد معمول، یعنی بیش از ۳۰ تا ۴۰ دقیقه
- خوابیدن بلافاصله پس از شروع تغذیه
- چسبیدن سطحی و ضعیف به پستان
- احساس درد در پستان هنگام مکیدن نوزاد
- ادرار تیره و زرد پررنگ بهجای شفاف
- وجود لکههای خشک قرمز تا قهوهای در پوشک
- پوشکهای کمتعداد یا خشک (نوزاد تازهمتولدشده باید حداقل ۳ تا ۴ پوشک کثیف در روز داشته باشد)
در صورت مشاهدهی این موارد یا داشتن هرگونه نگرانی دربارهی تغذیهی نوزاد، به متخصص اطفال یا مشاور شیردهی مراجعه کنید. این موضوع باید سریع بررسی شود تا از کمبود تغذیه جلوگیری گردد.
جمعبندی
نشانههای گرسنگی در نوزاد، مدتها پیش از گریه آغاز میشوند. گرچه ممکن است کمی زمان ببرد تا آنها را بشناسید، اما بهزودی یاد میگیرید هر رفتار چه معنایی دارد. در بیشتر مواقع، والدین و مراقبین لازم نیست نگران تغذیهی ناکافی باشند؛ زیرا نوزاد خودش بهخوبی نشان میدهد که چه زمانی گرسنه یا سیر است. اگر هر گونه نشانهی غیرعادی مشاهده کردید، با پزشک خود مشورت کنید. به یاد داشته باشید که ویزیتهای دورهای پزشک به شما اطمینان میدهد که روند تغذیهی فرزندتان عالی پیش میرود.
